Herstel je nachtrust met Ayurveda

Slaap. We zijn er dol op. Er gaat niets boven een nacht gevuld met slaap om vervolgens volledig uitgerust wakker te worden en met lichtheid en plezier de dag te starten. Slaap is ongelooflijk belangrijk voor ons fysieke en mentale gezondheid. Toch zijn er ontzettend veel mensen die moeite hebben met het maken van een goede nacht. 

Zelf heb ik van kinds af aan ernstige slaapproblemen gehad. Als kind lukte het me maar niet om in slaap te vallen en tijdens een periode van 20 jaar startende rond mijn 20e sliep ik nauwelijks een nacht door. Side note; toen mijn kinderen klein waren sliepen zij door en ik dus niet…heel frustrerend. 

Het herkennen van mijn onbalans en te leren wat ik nodig heb om mijn slaapproblemen aan te pakken vanuit de Ayurvedische visie, is het me gelukt om mijn slaapritme te normaliseren.

Zes soorten slaap
Slaap is een natuurlijk manier voor het lichaam en de geest om te rusten, te resetten, te ontgiften en te verjongen.

Charaka Samhita, de oude Sanskriet tekst over Ayurveda, benoemt zes soorten slaap. Volgens deze tekst kan slaap ontstaan door:

• • Natuurlijke slaap zonder externe onbalansen
  • Depressie
  • Verhoogde Kapha veroorzaakt door een overdaad aan eten zoals chocolade, kaas of gefrituurde voeding
  • Mentale en fysieke oververmoeidheid veroorzaakt door overdadig fysiek werk
  • Chronische ziekte
  • Onbalans door letsel in het lichaam

De slaap tijdens de nacht wordt door de Charaka Samhita als de slaap bij uitstek gezien. Volgens de Ayurvedische klok is het de beste tijd om op te staan voor zonsopgang en naar bed te gaan voor 22.00 uur, als Kapha zijn intrede doet in het lichaam. Daarnaast is het belangrijk om zeker twee uur tussen het avondeten en de bedtijd te houden. De ideale tijd voor het avondeten is voor 19:00 uur. Mocht je toch later eten is het advies om iets lichts te eten en dus niet korter dan twee uur voordat je naar bed gaat. 

Slaap en de dosha’s
Slaap wordt gedomineerd door de Kapha dosha. De Kapha dosha zorgt voor het zware gevoel van moeheid. Te veel aan Kapha kan daarom leiden tot overmatige vermoeidheid. Maar als er sprake is van een slaaptekort, is een Vata of Pitta dosha onbalans daar meestal de oorzaak van.

Richtlijnen voor de drie dosha’s
Ayurveda suggereert verschillende veranderingen in levensstijl om de slaap te verbeteren, afhankelijk van je dominante dosha(‘s).

Vata & Slaap
Een te veel aan Vata betekent een te veel aan het element wind en ether. Dit kan ervoor zorgen dat je ’s nachts tussen 02.00 uur – 06.00 uur wakker wordt. Je hoofd gaat aan met als gevolg dat je de slaap niet meer kunt vatten.  

Enkele tips om Vata te balanceren
Om Vata te balanceren is het belangrijk om rust en regelmaat toe te passen. Daarnaast heeft je lichaam wat meer zwaarte nodig. Hierbij enkele tips:

• • Stop een uur voor het slapen gaan met televisiekijken en het checken van social media. Dit is namelijk te veel activiteit voor je hersenen waardoor je juist “aan” gaat staan in plaats van ontspant;
  • Doe geen intensieve workout ’s avonds na 20:00 uur. Je lichaam heeft dan niet voldoende tijd om in ontspanning te komen voor het slapen gaan;
  • Verwen en voedt je lichaam met een warme olie massage (abhyanga) of een voetmassage met sesamolie. Dit kalmeert je zenuwstelsel. De olie fungeert als een soort beschermlaagje tegen prikkels;
  • Eet warme, grondende voeding zoals gevulde soepen en warme melk;
  • Je kunt eventueel een geurkaars aan doen of een diffuser met daarin lavendelolie of kamilleolie;
  • Ga rond 22.00 uur naar bed;
  • Drink een beker warme (plantaardige) melk voor het slapen gaan met nootmuskaat, twee peulen kardemom en een beetje jaggery of honing als zoetmaker (optie)

Pitta & Slaap
Is je Pitta verhoogd, dan kan het zijn dat je moeite ervaart met in slaap komen. Zeker als je in een stressvolle periode zit of het zuurgehalte in je voedingspatroon te hoog is. 

Enkele tips om Pitta te balanceren
Om Pitta te kalmeren is het belangrijk om verkoeling toe te voegen aan het dieet en de leefstijl.

• • Eet voeding met de smaken zoet, bitter en wrang. 
  • Geef jezelf een voetmassage met ghee of kokosolie voor het het slapen gaan;
  • Slaap in een goed geventileerde slaapkamer;
  • Voeg essentiële oliën met een verkoelende kwaliteit zoals jasmijn en roos toe in de diffuser;
  • Slaap onder een lichte deken (met name in de zomer);
  • Pitta’s hebben veel baat bij een ontspannen hoofdmassage. Gebruik hiervoor verkoelende oliën zoals bhringaj of amla;
  • Ga rond 22.30 naar bed;
  • Drink een beker warme melk met ghee voor het slapen;

Kapha & Slaap
Kapha types hebben veel aarde en water in hun constitutie. Een te veel aan deze elementen zorgt ervoor dat Kapha’s lastig uit hun bed kunnen komen of langer slapen dan goed is. Een te veel aan slaap kan net zo slecht zijn als te weinig slaap. Een Kapha mag dus flink gestimuleerd worden.

Tips om Kapha te balanceren
Omdat deze dosha onder andere zwaarte, stagnatie, kou en sloomheid als kenmerken heeft is het belangrijk om de tegenovergestelde kwaliteiten toe te voegen om de balans te bewaren

• • Sta vroeg op. Het liefst nog voor 6.00 uur als het Vata tijd is;
  • Eet lichte, warme en bittere voeding zoals groente soepen, groene bittere groenten;
  • Vermijd zoete voeding (granen vallen hier ook onder);
  • Doe regelmatig een stevige workout;
  • Ga na het avondeten een blokje om, om de spijsvertering te stimuleren;
  • Om het metabolisme te verbeteren is het goed om voor het douchen te droog borstelen en regelmatig een pinda swedena in te plannen;
  • Voeg geuren zoals eucalyptus, rozemarijn en gember toe aan de diffuser.

Met deze tips kun je de eerste stappen maken naar een beter slaapritme. Is jouw slaappatroon volledig ontregeld en wil je persoonlijke begeleiding bij het verbeteren van jouw slaappatroon of heb je een andere hulpvraag? Neem dan contact met me op. We kunnen altijd vrijblijvend eerst telefonisch kennismaken zodat je eventuele vragen kunt stellen. Volg me op Instagram voor alles over Ayurveda, Reiki en yoga.